Một trong những đặc trưng cơ bản của đạo đức Hồ Chí Minh là phẩm chất "Cần, kiệm, liêm, chính. Trong đó, có thể nói tính tiết kiệm là một nét đẹp của nhân cách Hồ Chí Minh mà chúng ta cần học tập và làm theo.

       Tư tưởng, tấm gương đạo đức của Bác về tiết kiệm là rất rộng lớn song cũng hết sức cụ thể soi sáng mọi lĩnh vực của cuộc sống. Có thể nói rằng, một con người nếu biết học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác thì người đó nhất định là người tốt. Một gia đình biết học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác thì gia đình đó có hạnh phúc. Một cộng đồng biết học tập và làm theo tấm gương của Bác thì cộng đồng đó sẽ mạnh. Do đó, có thể nói việc học theo lời Bác và làm theo tấm gương của Bác về tiết kiệm như là một trong những tiêu chí đạo đức để làm người.

Ðức tính đó của Bác không chỉ thể hiện qua nhiều bài viết, bài nói chuyện mà còn được biểu hiện qua hành vi thái độ hàng ngày như một nguyên tắc sống của Người. Không chỉ kêu gọi mọi người tiết kiệm mà bản thân Người cũng luôn ý thức tiết kiệm vì mọi người. Đức tính đó đã được khắc họa sâu sắc qua câu chuyện “Đôi dép cao su của Bác” - Đôi dép đã đi vào huyền thoại, thậm chí là đề tài đặc sắc của thơ ca, nhạc, họa nước nhà, đôi dép “ra đời” vào năm 1947, được “chế tạo” từ một chiếc lốp ô tô quân sự của thực dân Pháp bị bộ đội ta phục kích tại Việt Bắc. Đôi dép được đo cắt không dày lắm, quai trước to bản, quai sau nhỏ rất vừa chân bác. Sau một thời gian sử dụng, gót đôi dép đã mòn vẹt, phía mũi dép còn giữ nguyên vết lõm do dấu ngón chân của Bác hằn xuống.

Trên đường công tác, Bác nói vui với anh em cán bộ đi cùng: Đây là đôi hài vạn dặm trong truyện cổ tích ngày xưa... Đôi hài thần đất, đi đến đâu mà chẳng được.

Chẳng những khi “hành quân” mà cả mùa đông Bác vẫn đi đôi dép ấy và thêm đôi tất cho ấm chân. Tiếp khách trong nước và cả khách quốc tế, mọi người vẫn thường thấy Bác đi đôi dép quen thuộc đó.

Gặp trời mưa trơn, bùn nước vào đôi dép khó đi, Bác tụt dép xách tay. Đi thăm bà con nông dân, sải chân trên các cánh đồng đang cấy, đang vụ gặt, Bác lại xắn quần lội ruộng, tay xách hoặc nách kẹp đôi dép...

Mười một năm rồi vẫn đôi dép ấy... Các đồng chí cảnh vệ cũng đã đôi ba lần “xin” Bác cho đổi dép nhưng Bác bảo “vẫn còn đi được”.

Cho đến lần đi thăm Ấn Độ, Bác cũng vẫn đi đôi dép ấy, khi Bác lên máy bay, ngồi trong buồng riêng thì anh em lập mẹo giấu dép đi, để sẵn một đôi giày mới...

Máy bay hạ cánh xuống thủ đô Niu Đê -li. Bác tìm dép. Anh em thưa:

- Có lẽ đã cất xuống khoang hàng rồi thưa Bác...

Bác ôn tồn nói:

- Bác biết các chú cất dép của Bác đi chứ gì. Nước ta còn chưa được độc lập hoàn toàn, nhân dân ta còn khó khăn. Bác đi dép cao su nhưng bên trong lại có đôi tất mới, thế là đủ ấm mà vẫn lịch sự...

Thế là các ông “tham mưu con” phải trả lại đôi dép đế Bác đi vì dưới đất chủ nhà đang nóng lòng chờ đợi...

Trong suốt thời gian ở Ấn Độ, các chính khách, nhà báo, quay phim, chụp ảnh… lại rất quan tâm đến đôi dép của Bác. Họ cuối xuống sờ nắn quai dép, thi nhau bấm máy ở nhiều góc độ, rồi ghi ghi chép chép... làm anh em cảnh vệ lại phải một phen xem chừng và bảo vệ “đôi hài thần kỳ” ấy.

Năm 1960, Bác đến thăm một đơn vị hải quân nhân dân Việt Nam. Vẫn đôi dép “thâm niên” ấy. Bác đi thăm nơi ăn, chốn ở, trại chăn nuôi của đơn vị. Cán bộ và chiến sĩ được gần Bác, Bác vui cười nắm tay chiến sĩ này, vỗ vai chiến sĩ khác. Bỗng Bác đứng lại:

- Thôi, các cháu dẫm làm tụt quai dép của Bác rồi...

Nghe Bác nói, cả đám dừng lại cúi xuống yên lặng nhìn đôi dép rồi lại ồn ào lên:

- Thưa Bác, cháu, để cháu sửa. Thưa Bác, cháu, cháu có “rút dép” đây...

Nhao nhác, ầm ĩ như thế, nhưng đồng chí cảnh vệ chỉ đứng cười vì biết đôi dép của Bác đã phải đóng đinh rồi, có “rút” thì cũng vô ích..

Bác cười nói:

- Cũng phải để Bác đến chỗ gốc cây kia, có chỗ dựa mà đứng đã chứ!

Bác “lẹp xẹp” lết đôi dép đến gốc cây, một tay vịn vào cây, một chân co lên tháo dép ra, “thách thức”:

- Đây! Cháu nào giỏi thì chữa hộ dép cho Bác...

Một anh nhanh tay giành lấy chiếc dép, giơ lên nhưng ngớ ra, lúng túng. Anh bên cạnh liếc thấy, “vượt vây”, chạy biến...

Bác phải giục:

- Ơ kìa, nhắm mãi thế, nhanh lên cho Bác còn đi chứ!

Anh chiến sĩ, lúc nãy chạy đi đã trở lại với chiếc búa con và cái đinh:

- Tôi, để tôi sửa dép...Mọi người dãn ra. Phút chốc, chiếc dép đã được chữa xong.

Những chiến sĩ không được may mắn chữa dép phàn nàn:

- Tại dép của Bác cũ quá, thưa Bác, Bác thay dép đi ạ!

Bác nhìn các chiến sĩ nói:

      - Các cháu nói đúng, nhưng chỉ đúng một phần. Đôi dép của Bác cũ nhưng nó chỉ mới tụt quai. Cháu đã chữa lại chắc chắn cho Bác thế này thì còn “thọ” lắm! Mua đôi dép khác chẳng đáng là bao, nhưng khi chưa cần thiết cũng chưa nên. Ta hãy tiết kiệm vì đất nước ta còn nghèo...

Câu chuyện về đôi dép chỉ là phần nào trong chuỗi giai thoại về sự tiết kiệm của Bác. Cuộc đời riêng trong sáng như pha lê của Bác là một tấm gương sáng ngời về đức tính tiết kiệm. Bác đã từng nói: "Đất nước còn nghèo, Chủ tịch nước cũng phải tiết kiệm.Tiết kiệm không phải là cách để Bác xây dựng hình ảnh tốt đẹp của một chính trị gia trong công chúng. Người tiết kiệm là bởi nghĩ đến những đồng bào của mình còn nghèo khổ, đất nước mình còn khó khăn. Và chúng ta nghiệm ra rằng: cá nhân tiết kiệm là góp phần tiết kiệm cho dân, cho nước, đã là đảng viên, là cán bộ thì càng cần phải tiết kiệm.

Quan điểm “tiết kiệm” của Bác không phải là hà tiện, ky bo, mà với Người thì “Việc gì nên làm thì tốn kém bao nhiêu cũng làm, việc gì không đáng làm thì một xu cũng không làm”. Người còn dạy rằng: Tiết kiệm phải luôn đi với cần cù, Người coi cần và kiệm như 2 chân của con người, phải song hành với nhau. Bồi dưỡng được phẩm chất cần, kiệm sẽ làm cho chúng ta vững vàng trước mọi thử thách “Giàu sang không thể quyến rũ, nghèo khó không thể chuyển lay, uy vũ không thể khuất phục”.

  Hơn 40 năm sau ngày Bác mất, nhưng những bài học về tiết kiệm, nhất là tiết kiệm của công vẫn còn nguyên giá trị và mang tính thời sự cao đối với toàn Đảng, toàn dân ta nhất là khi nước ta đang hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu, bên cạnh những thuận lợi cũng gặp không ít khó khăn.

Thời gian qua, chúng ta không thiếu những tấm gương sáng ngời về thực hành tiết kiệm, gương mẫu, đi đầu trong lao động sản xuất, chiến đấu và học tập.Tuy nhiên, những điển hình trong nếp sống tiết kiệm, phong cách làm việc tiết kiệm, chống lãng phí trong xã hội hiện nay chưa được nhân lên để trở thành phong trào rộng rãi. Tiết kiệm, chống lãng phí chưa trở thành nếp nghĩ, nếp sống của mỗi người dân, mỗi cán bộ. Vẫn còn không ít cán bộ, đảng viên chưa làm đúng những lời dạy của Bác

Chắc rằng, khó có ai học tập và làm theo một cách tòan diện những đức tính tuyệt vời của Bác, nhưng nếu cầu thị tiến bộ thì chúng ta vẫn phấn đấu thực hiện được những lời bác dạy. Bác đã từng nói “ Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước. Hô hào tiết kiệm, mình phải thực hiện trước”. Do đó lời nói phải đi đôi với việc làm để làm gương cho mọi người. Vì khi đã có một đội ngũ cán bộ “học và làm theo Bác” cùng chia sẽ với công chúng những kinh nghiệm, hạnh phúc khi làm theo Bác, hẳn đó sẽ là những câu chuyện giàu sức lay động, lan tỏa và thuyết phục hơn những bài tuyên truyền, những câu khẩu hiệu.

Thiết nghĩ, không phải làm được những việc lớn lao, phải thực hiện những điều cao siêu thì mới thể hiện được tinh thần tiết kiệm. Thật sự, chử “kiệm” ấy ta luôn bắt gặp trong cuộc sống hàng ngày. Chẳng hạn tắt một chiếc quạt, một cái đèn, khóa lại vòi nước khi không còn sử dụng. Làm việc đúng  giờ, không đi trễ, về sớm cũng là tiết kiệm. Sắp xếp công việc một cách khoa học, hiệu quả, giờ nào việc ấy chính là tiết kiệm. Những việc làm đó tuy nhỏ nhưng là cách thiết thực nhất để “làm theo” tấm gương đạo đức của Bác. Và không chỉ một người mà phải nhiều người, không chỉ một nơi mà phải nhiều nơi, “người người, nhà nhà, nơi nơi” phải thực hành tiết kiệm thì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” sẽ không còn xa nữa. Mỗi một chúng ta cần phải thường xuyên tự nhắc mình và những người bên cạnh thực hành tiết kiệm. Nếu ai cũng ý thức được như vậy và bản thân mình luôn biết cần phải làm gì để trở thành một cán bộ ích nước, lợi dân thì việc phấn đấu để trở thành một người cán bộ hội đủ 4 đức tính “cần, kiệm, liêm, chính” là một mục tiêu mà ai cũng có thể vươn tới được.